آپنه نوزادی تعریف: آپنه به معنی قطع جریان هوا میباشد. در طی آپنه ممکن است فعالیت تنفسی و همچنین تبادل اکسیژن قطع شود به مدت 20-30ثانیه، همراه با کند شدن ضربان قلب )برادیکاردی( نکته: * در نوزادان ترم، آپنه همیشه نگرانکننده است و نیازمند ارزیابی تشخیصی فوری میباشد. * تنفس دورهای باید از وقفههای آپنهای طولانی مدت افتراق داده شود، چرا که مورد دوم ممکن است با بیماریهای جدی همراه باشد.
انواع آپنه: آپنه مرکزی، آپنه انسدادی، آپنه مخلوط. آپنه مرکزی: در نتیجه کاهش تحریک عضلات تنفسی توسط CNS به وجود میاید، جریان هوا و حرکت دیواره قفسه سینه وجود ندارد. آپنه انسدادی: ناپایداری حلق، خم شدگی گردن. با عدم وجود جریان هوا ولی حرکت مداوم دیواره قفسه سینه مشخص میشود. |
کاهش ضربان قلب ) برادیکاردی( در بیش از95% موارد، 1تا 2 ثانیه بعد از آپنه اتفاق می افتد. *با مانیتور کردن نوزادان در دورههای کوتاهی کاهش اشباع اکسیژن در نوزادان دیده میشودکه طبیعی است و نیاز به درمان ندارد. درمان: 1- اکسیژن: درصد اشباع اکسیژن85-95% حفظ شود. 2- از رفلکسهایی که سبب آپنه میشود باید اجتناب کرد. مثلا" ساکشن باید با دقت انجام شود تا منجر به تحریک رفلکس اوغ زدن نشود. 3- از پوزیشن فلکشن و اکستنشن شدید گردن باید جلوگیری شود تا مانع آپنه ) وقفه( انسدادی شود. 4- تأمین انرژی کافی 5- تحریک پوستی 6- درمان با داروهایی متیل گزانتینها: آپنه نارسی مکرر میتواند با تئوفیلین یا کافئین درمان شود )کافئین اثرات جانبی کمتری دارد(. توجه: هنگام تجویز این داروها باید علائم حیاتی و پاسخ بالینی مانیتور ) پایش ( شوند. 7-دوکساپرام به عنوان یک محرک تنفسی قوی شناخته |
منابع: -کتاب پرستاری و بهداشت مادر و نوزاد،دکتر ذوالفقاری،م. دکتر اسدی نوقابی،ا. تهران: بشری، 1397 -کتاب پرستاری کودکان، کودک بیمار 0.دکتر میرلاشاری،ژ.رسولی،م. قره باغ،ز. تهران: اندیشه . رفیع، 1397.
شماره تماس بیمارستان : 55637084 |
نکته: سن حاملگی مهمترین عامل تعیینکننده در کنترل تنفسی است، به صورتی که میزان شیوع آپنه با سن حاملگی ارتباط معکوس دارد. آپنه ترکیبی: شایعترین نوع آپنه در نوزادان نارس می-باشد. در این نوع آپنه انسدادی قبل یا بعد از آپنه مرکزی ایجاد میشود.
نکته: حملات کوتاه آپنه، معمولا مرکزی هستند، در حالی که آپنههای طولانی اغلب ترکیبی میباشند.
تظاهرات بالینی: *عدم تنفس، کاهش ضربان قلب، کاهش اشباع اکسیژن خون، سیانوز. *تکرار حملات آپنه در نوزادان نارس بدون بیماری تنفسی در روز اول مشابه تکرار حملات در سرتاسر هفته اول میباشد. *در نوزادان پرهترم آپنه وخیم )شدید( به صورت توقف تنفس برای بیش از 20 ثانیه یا برای هرمدت زمانی در صورتی که با سیانوز یا برادیکاردی) کاهش ضربان قلب ( همراه باشدتعریف میشود. |
شده است، و در نوزادانی که آپنه نارسی دارند و به متیل گزانتین ها پاسخ نمیدهند، مؤثر است. 8- برای نوزادان در معرض خطر آپنه، باید مانیتورینگ قلبی تنفسی آغاز شود. نکته: شروع آپنه بعد از هفته دوم زندگی در یک نوزاد نارس که قبلا" خوب بوده یا در یک نوزاد ترم در هر زمانی یک رویداد بحرانی است که نیاز به بررسی فوری دارد. 9- تزریق گلبولهای قرمز جهت کاهش بروز آپنه برای نوزادان به شدت کم خون انجام میشود. 10-دستگاه تنفس مصنوعی: در صورت مؤثر نبودن سایر مداخلات. چند نکته: - اگرچه نوزادان پرهترم در معرض خطر بیشتری برای سندرم مرگ ناگهانی (SIDS ) هستند، آپنه نارسی عامل خطری برای مرگ ناگهانی نیست. - خوابانیدن نوزادان و شیرخواران به پشت ) طاقباز( میزان مرگ های SIDS را بیش از 92 % کم میکند. نتیجه: اجتناب از سیگار کشیدن و گرم کردن بیش از حد نوزاد در پیشگیری از SIDS اهمیت دارد. |
مرکز آموزشی و درمانی شهید اکبرآبادی تهیه کننده: واحد اموزش به بیمار بخش ویژه نوزادان آپنه نوزادی |