هدف از ارائه این جزوه آموزشی کمک به مراقبت هر چه بهتر نوزادان و پاسخگویی به نکات شایع مورد پرسش والدین جهت ترخیص ایمن نوزاد میباشد.
در چه مواردی نوزاد باید به بیمارستان مراجعه کند:
*خوب شیر نخوردن
*خواب آلودگی غیر طبیعی
*بروز تب
*تنفس مشکل یا تند
*ناله و خسخس سینه
*بیقراری غیر طبیعی
*اسهال استفراغ
*حرکات غیر طبیعی بدن
*زردی
*وزنگیری نامناسب
داروهای مصرفی نوزاد:
ویتامینها و مکمل تغذیهای
قطره ویتامین A+D یا مولتیویتامین به مقدار 25 قطره روزانه که از 5 روزگی برای نوزاد شروع میشود برای نوزادان توصیه میشود. استفاده از سایر مکملها و ویتامینها بسته به شرایط نوزاد طبق صلاحدید پزشک معالج ممکن است به این رژیم اضافه شود.
برنامه ویزیت نوزاد:
- در ماه اول تولد هر دو هفته نوزاد به کلینیک مراجعه داشته باشد.
- در مورد نوزادان نارس فواصل ویزیت هفتگی میباشد.
آزمایشات غربالگری نوزادان: برای تشخیص زودهنگام بیماریهای مادرزادی خطرناک انجام میشود، که در صورت عدم تشخیص به موقع میتواند سبب بروز عقب ماندگی ذهنی، کندی رشد و در مواردی مرگ شود. برای انجام تستهای غربالگری بین روزهای سوم تا پنجم تولد به پایگاههای بهداشتی نزدیک منزل و یا پایگاه مستقر در بیمارستان شهید اکبر آبادی مراجعه فرمائید. در این غربالگری علاوه بر سنجش شنوایی نوزاد با استفاده از چند قطره خون پاشنه نوزاد میتوان بیماریهای مهمی مثل کمکاری تیروئید، فنیل کتونوری، فاویسم در نوزادان را کشف کرد.
نکات تغذیهای: شیر مادر به عنوان تأمین کننده اصلی تغذیه شیرخوار در شش ماه اول عمر میباشد لذا به نوزاد خود به دفعات دلخواه از هشت تا دوازده بار در شبانه روز شیر مادر دهید. توجه داشته باشید که در چند روز اول ممکن است میزان شیر مادر کم باشد اما همین مقدار کم میتواند نیاز تغذیهای نوزاد را فراهم سازد و به هیچ عنوان بدون توصیه پزشک معالج از شیر خشک استفاده نشود.
از آب قند،آب جوشیده و پستانک استفاده نکنید.
نشانههای کفایت شیر مادر شامل موارد زیر است:
1- دفعات ادرار و مدفوع کافی در شبانه روز (رنگ مدفوع در چند روز اول تیره است و به مرور روشن سبز و زرد میشود) (نوزاد به طور معمول روزانه 5 تا 6 نوبت ادرار و 1 تا 2 نوبت مدفوع دارد)
2- رضایت شیرخوار بعد از شیرخوردن و به خواب رفتن یا ادرار مدفوع بعد از تغذیه
3- عدم رخداد زردی
4- نوزاد دچار کاهش وزن چشمگیری نشود (حداکثر ده درصد کاهش وزن که باید نوزاد در دو هفتگی به وزن موقع تولد برسد).
5- سینههای مادر بعد از شیردهی نوزاد نرمتر میشود.
درجه حرارت مناسب برای نوزاد: از گرم کردن بیش از حد اتاق پرهیز شود دمای مناسب اتاق برای نوزادان حدود 22 تا 26 درجه سانتیگراد است و در چنین اتاقی نوزاد یک لایه لباس نخی بیشتر از مادرش بپوشد.
نوزاد را در برابر جریان مستقیم عبور هوا یا مجاورت دربها و پنجرهها و وسایل گرمایشی قرار ندهید در اتاق نگهداری نوزاد از استفاده مواد دارای بوی تند و تحریککننده و همچنین استعمال دخانیات پرهیز نمایید. نوزادان را به طور طاق باز یا به پهلو بخوابانید.
نکات استحمام نوزاد: اکثر پزشکان دو تا سه نوبت استحمام در هفته برای نوزاد را کافی میدانند و طول مدت هر استحمام 5 تا 10 دقیقه است.
برای استحمام نوزاد بهتر است یک نفر به مادر کمک نماید. برای شستشو از صابون و شامپو مخصوص نوزادان (و نه بزرگسالان) استفاده شود و بعد از استحمام میتوان از روغنهای طبیعی مثل روغن بادام، کنجد یا محصولات مورد تأیید برای نوزادان استفاده کرد.
از صورت و چشم نوزاد شروع کنید. یک پنبه خیس از آب گرم را به آرامی روی صورت نوزاد بکشید. سپس سر او را به سمت خود نگه دارید و با یک دست بگیرید، بدن نوزاد روی پای شماست بنابراین دست دیگر شما آزاد است تا با آن سر نوزاد را با شامپو بشویید و خشک کنید. برای آبکشی کردن موهایش جریان آب را روی صورت او رها نکنید، ممکن است باعث ناراحتی او و حتی کبودیاش شود.
سر را حتما خشک کنید، سپس سراغ سر، گردن، زیربغل، سینه و شکم نوزاد بروید. خشک کردن سر از سرما خوردن نوزاد جلوگیری میکند. با یک پارچه یا لیف بسیار نرم و به آرامی با صابون این ناحیه ها را بشویید و به همین نحو پشت او را نیز تمیز و خشک کنید. بعد از شستن بدن، فوری او را درون حوله بپیچید و خشک کنید و برای خشککردن گوشها از گوش پاککن استفاده نشود.
مراقبت از بند ناف نوزاد: بند ناف باید تمیز و خشک و بیرون از پوشک نگه داشته شود. از به کار بردن الکل یا هر ماده دیگری بر روی بند ناف خودداری کنید. پس از یک یا دو هفته بند ناف خشک شده و میافتد بعد از افتادن بند ناف خروج چند قطره خون طبیعی است.
زردی نوزاد: بیشتر از نیمی از نوزادان طبیعی و سالم در چند روز اول زندگی خود ممکن است دچار زردی شوند اگر شکم یا پاهای کودک زرد به نظر میرسد به پزشک خود مراجعه فرمائید. از دادن موادی مثل ترنجبین، شیرخشت، زیره، .... خودداری نمائید. از به کار بردن لامپ مهتابی معمولی که باعث آسیب به چشمان فرزندتان میشود و هیچ اثر درمانی در کاهش زردی نوزاد ندارد خودداری فرمائید. پس دفعات شیردهی خود را بیشتر نمائید و جهت معاینه و بررسی آزمایشگاهی به بیمارستان مراجعه فرمائید.
والدین گرامی در صورت بروز هرگونه مشکل و یا جهت ویزیت نوزادان خود می توانید همه روزه بجز ایام تعطیل به کلینیک فوق تخصصی نوزادان که در دو شیفت صبح (8 تا 12) و عصر(13 تا 15) ارائه خدمات می نماید مراجعه فرمائید
تلفن بیمارستان:-55632277-021
مرکز آموزشی و درمانی شهید اکبرابادی
تهیهکننده:
دکتر علی معذوری فوق تخصص نوزادان، استادیار و مسئول فنی بیمارستان مرکز آموزشی درمانی شهید اکبر آبادی
نکات مراقبتی نوزاد پس از ترخیص
تاریخ بازنگری: 1401