.jpg)
در دوران بارداری در بدن، تغییراتی روی میدهد که به منظور سازگاری با وضعیت جدید است. این تغییرات پس از جایگزینی تخم در رحم شروع شده و در طول بارداری ادامه مییابد. این تغییرات به علت ترشح هورمونها و فشار رحم بروی سایر اعضای بدن است که گاهی موجب ناراحتی مادر میشود. باید بدانید این تغییرات طبیعی است و بسیاری از آنها، پس از زایمان و شیردهی به حالت اولیه باز میگردد.
پوست: تقریبا در اکثر زنان باردار در نیمه دوم بارداری در اثر تغییرات هورمونی، ترکهایی بر روی پوست شکم، پستانها و رانها ایجاد میشود. وجود این ترکها معمولا ارثی است و پس از زایمان کمتر میشود ولی هرگز از بین نمیرود. گاهی نیز لکههای قهوهای رنگ بر روی پوست صورت و گردن ظاهر میشود که به آن (ماسک حاملگی) میگویند. برای این تغییرات، درمان خاصی وجود ندارد ولی استفاده از کرمهای ضدآفتاب برای لکههای صورت و کرمهای چربکننده برای ترکهای پوست میتواند کمککننده باشد.
پستان : در هفتههای اول، ممکن است مادر در پستانهای خود احساس درد و خارش کند. بعد از ماه دوم اندازه پستانها افزایش مییابد و رگهای ظریفی در زیر پوست دیده میشود. نوک پستان بزرگ و هاله آن پر رنگ میشود. بعد از چندماه اول ممکن است با ماساژ ملابم نوک پستان، مایع غلیظ و زردرنگی (آغوز) خارج شود.
وزن: در صورتی که تغذیه شما در دوران بارداری کافی و مناسب باشد، افزایش وزن مطلوب خواهید داشت . این افزایش وزن مربوط به رشد جنین، اندازه پستانها و رحم و افزایش حجم خون و ذخایر چربی است. زن باردار در هر شرایطی باید افزایش وزن داشته باشد ولی میزان افزایش وزن متفاوت است.
دستگاه تنفس: به علت بزرگ شدن رحم و تأثیر هورمونها، قفسه سینه تحت فشار قرار میگیرد که ممکن است مادر احساس تنگی نفس کند و تند تند نفس بکشد. گذاشتن چند بالش در زیر سر و شانهها و قرار گرفتن به حالت نیمهنشسته، پرهیز از پرخوری، فاصله دادن بین زمان خوردن و خوابیدن و صاف نگه داشتن عضالت پشت بدن در هنگام نشستن به بهبود تنگی نفس کمک میکند.
دستگاه ادراری: در اوایل بارداری به علت تغییرات هورمونی و اواخر بارداری به علت بزرگ شدن رحم و فشار آن بر روی مثانه، دفعات ادرار کردن بیشتر میشود. اگر این علامت با درد و سوزش همراه نباشد، طبیعی است. کم کردن مصرف مایعات قبل از خواب شبانه به بهبود این وضعیت کمک میکند.
دستگاه قلبی- عروقی: در بارداری تغییراتی مانند افزایش تعداد ضربان قلب و افزایش حجم خون ایجاد میشود. در نیمه دوم بارداری )هفته 20 بارداری به بعد)، خوابیدن به پشت سبب میشود تا رحم بزرگ شده، روی رگها فشار وارد کرده و خونرسانی به جنین را کاهش دهد. به همین دلیل خوابیدن به پهلو را توصیه میکنند.
دستگاه گوارش: به علت تغییرات هورمونی و بزرگ شدن تدریجی رحم و فشار آن بر روی معده، در دستگاه گوارش تغییراتی بوجود میآید که علامت شایع آن به صورت سوزش سردل، نفخ شکم، کند شدن حرکات روده (یبوست) است.
برای کاهش این ناراحتی ها به توصیه های زیر توجه کنید:
سوزش سر دل:
- غذا را در وعدههای بیشتر و با حجم کمتر مصرف کنید.
- از خالی یا خیلی پر نگه داشتن معده اجتناب کنید.
- از خم شدن یا خوابیدن به پشت خودداری کنید.
- تمرینهای مناسب انجام دهید.
- از خوردن غذاهای نفاخ، سرخ کرده، چرب، پرادویه و بودار اجتناب کنید.
نفخ شکم: از مصرف زیاد مواد غذایی نفاخ و سرخ کردنی پرهیز کنید.
یبوست:
- نان سبوس دار (سنگک)، مایعات فراوان، سبزی و میوه، روغن زیتون و آب آلو مصرف کنید.
- تمرین های مناسب انجام دهید.
بواسیر: یبوست زمینه ساز بواسیر است. با استفاده از پمادهای موضعی، کمپرس گرم، مصرف سبزی و میوه برای رفع یبوست، میتوانید درد و التهاب را تسکین دهید.
خستگی: در اوایل بارداری، اکثر زنان از خستگی و تمایل به خواب زیاد شکایت میکنند. این حالت معمولا تا 4ماهگی خودبخود برطرف میشود و اهمیت خاصی ندارد.
افزایش ترشحات مهبل (واژن): در زنان باردار معموال میزان ترشحات واژن افزاش مییابد و بیرنگ، بی بو و طبیعی است. در صورت وجود خارش، سوزش و درد هنگام ادرار نیاز به درمان دارد.
ورم: به طور معمول قوزک پای مادر باردار ورم میکند. این حالت با استراحت و نگه داشتن پاها کمی بالاتر از سطح بدن برطرف میشود. اگر ورم در صورت و دستها یا تمام بدن ظاهر شد، با پزشک یا ماما مشورت کنید.
واریس: این مشکل معمولا ارثی است. واریس ممکن است در اواخر بارداری به علت بزرگی رحم، افزایش وزن بدن و فشار بر روی رگها، در پشت ساق و ران و ناحیه تناسلی ظاهر شود. در این حالت رگها متورم و دردناک میشود.
گرفتگی پاها: فشار رحم بر روی اندامهای تحتانی و کاهش میزان کلسیم و یا افزایش فسفر خون باعث این ناراحتی میشود. مصرف شیر و لبنیات، ماساژ دادن و گرم کردن عضله گرفته، میتواند به بهبودی این وضعیت کمک کند.
منبع: کتاب آمادگی برای زایمان، وزارت بهداشت و درمان ، انتشارات اوسان