تعریف:
به مواردی گفته میشود که قند خون نوزاد نسبت به قند خون نوزادان طبیعی با سن مشابه به طور چشمگیری پایینتر باشد.هایپوگلیسمی هنگامی به وجود می آید که نوزاد دارای علایم عصبی ) بیحالی، اغما، وقفه تنفسی، تشنج( و یا علایمی مثل) رنگپریدگی، طپش قلب، تعریق( که به تجویز قند پاسخ میدهند باشد. گاهی نیز نوزادان بدون علامتند.
میزان بروز:
تغذیه زودرس میزان بروز هایپوگلیسمی را کاهش میدهد در حالی که نارس بودن نوزاد، کاهش دما، کاهش اکسیژن، دیابت مادر، تجویز سرم قندی به مادر در حین زایمان و تأخیر رشد داخل رحمی میزان بروز هایپوگلیسمی را افزایش میدهند.
نوزادان در معرض خطر:
*نوزادان مادران دیابتی یا نوزادان مادرانی که دچاردیابت حاملگی شده اند.
*نوزادان مبتلا به تأخیر در رشد داخل رحمی
*نوزادان نارس و یا به شدت بیمار که به علت افزایش نامتناسب نیازهای سوخت و ساز بدن نسبت به تغذیه دریافتی و ذخایر داخلی، دچار هایپوگلیسمی شوند.
*موارد نادری مثل نوزادانی که مبتلا به مشکلات ژنتیکی یا بیماری های مادرزادی و ... هستند.
علایم بالینی:
شروع علایم از چند ساعت تا یک هفته پس از تولد متغیراست. علایم، تقریبا" به ترتیب شیوع عبارتند:
از پرش یا لرزش عضلانی، حالت بیتفاوتی، حملات سیانوز، تشنج، حملات متناوب وقفه تنفسی یا تنفس تند، گریه ضعیف یا گریه با صدای زیر، شلی یا
بیحالی،اختلال در شیرخوردن و داشتن حرکات چرخشی در چشمها، همچنین حملات تعریق، رنگ پریدگی، کاهش دمای بدن، ایست قلب و نارسایی قلبی.
درمان:
جهت بالا بردن قند خون از تزریق یکباره گلوکز10%استفاده میشود در ادامه هم بیمار سرم قندی میگیرد.پس از شروع درمان، سطح گلوکز خون را باید در ابتدا1-2 ساعت یکبار کنترل نمود . تا اینکه نتیجه چندین آزمون متوالی بالاتر از 50 mg/dl گزارش گردد.
پس از ان هر 4 الی 6 ساعت یکبار قند خون کنترل شود و مقادیر درمانی به تدریج کاهش مییابد. نهایتا" وقتی که قند خون در حد طبیعی تثبیت شد و نوزاد به مدت 24 الی 44 ساعت فاقد علایم بالینی بود، درمان قطع شود . باید قند خون نوزادان در معرض خطر هایپوگلیسمی را یک ساعت پس از تولد اندازهگیری کرد و سپس هر یک الی دو ساعت تا هشت ساعت باید قند خون چک شود و پس از آن تا مدت 24 الی 44 ساعت، هر 4الی 6 ساعت یکبار قند خون را کنترل کنند.
منابع:
-کتاب پرستاری و بهداشت مادر و نوزاد،دکتر ذوالفقاری،م. دکتر اسدی نوقابی،ا. تهران:بشری، 1397
-کتاب پرستاری کودکان، کودک بیمار 2.دکتر میرلاشاری،ژ.رسولی،م. قره باغ،ز. تهران: اندیشه رفیع، 1397