بانک شیر مادران؛ اینجا مهر مادری توزیع می‌شود
همه ۶۰ تخت مراقبت های ویژه بیمارستان شهید اکبرآبادی در اشغال نوزادان نارسی است که وزن کمتر از ۲ و نیم کیلوگرم دارند و هنوز ریه ها، بینایی و حتی دستگاه گوارش شان تکمیل نشده است. سابوته می گوید: « در ۲سالی که از راه اندازی بانک شیر بیمارستان اکبرآبادی می گذرد، این نوزادان از شیر مادران دیگری تغذیه می شوند که با ما همکاری می کنند. »
همشهری- مرضیه موسوی: آنها فقط مادر نوزادان از راه رسیده خود نیستند؛ زنانی هستند که نسبت به نوزادان نارس مادران دیگر هم حس مسئولیت دارند؛ این می شود که در بدو مادرانگی شیره جانشان را بین فرزند خود و دیگری که نه می بینندش و نه می شناسندش، تقسیم می کنند. می خواهند مرهمی باشند روی زخم مادران مضطرب و نگرانی که هر روز از پشت شیشه بخش مراقبت های ویژه نظاره گر نوزاد خود هستند که زیر دستگاه های مکانیکی، تنها و یکه برای رسیدن به خط شروع زندگی با دنیا می جنگند.
حالا هر روز یخچال کوچک زایشگاه پر می شود از شیشه های شیر مادرانی که یا آمده اند بیمارستان و در اتاق کوچک و استرلیزه، شیرشان را دوشیده و هدیه می کنند یا در خانه اضافی شیر روزانه شان را در شیشه های مخصوص دوشیده و برای بیمارستان پیک می کنند. ۲ سالی هست که یک اتاق کوچک در بیمارستان شهید اکبرآبادی تهران تبدیل شده به بزرگ ترین بانک توزیع مهر و محبت مادری.
رنج مادران دیگر، رنج من است
فاطمه خسروی که ۲ روز از زایمانش می گذرد، برای اهدای شیر به بیمارستان اکبرآبادی آمده است. نوزاد خودش به دلیل بیماری در همین بیمارستان بستری است. عرق زایمان سخت هنوز روی پیشانی اش خشک نشده؛ « وقتی فهمیدم در این بیمارستان بانک شیر هست، داوطلب اهدای شیر شدم. می دانم که در همین بخش نوزادان زیادی بستری هستند که از شیر مادرشان بی بهره اند. وقتی می توانم با اهدای شیر به بهبود هرچه زودتر این نوزادان کمک کنم حتما این کار را انجام می دهم؛ می دانم هر دقیقه ای که یک مادر و نوزاد در بیمارستان سپری می کنند برای هر کدامشان چقدر سخت است. »
از تجربه اش برای شیر دادن به نوزادان دیگر می گوید و استیصالی که با کم بودن شیر، به مادران دست می دهد: « وقتی نخستین فرزندم به دنیا آمد، من و نوزاد باید یک هفته در بیمارستان بستری می شدیم. البته آن سال ها هنوز بانک شیر نبود، ولی گاهی مادرهایی که نوزادانشان به هیچ وجه آرام نمی شدند از من می خواستند که به فرزندشان شیر بدهم. ممکن است غدد تولید شیر برای برخی از مادران دیرتر شروع به کار کند. تحمل این موضوع برای مادران به خصوص زمانی که نوزاد تازه به دنیا آمده خیلی سخت است و اینجاست که کمک مادرانی که پر شیرتر هستند، به کار می آید. » فاطمه زارع، مادر دیگری است که دوقلوهایش به دلیل تولد زودهنگام در ۳۱ هفتگی، در بخش مراقبت های ویژه بستری هستند. به کمک پرستارها یکی از نوزادان را از تخت بیرون می آورد و شیشه شیری که از بانک شیر به دستش رسیده را مقابل دهان نوزاد می گذارد. او می گوید: « وقتی بچه ها در این بخش بستری شدند، پرستارها برایم توضیح دادند که می توانم به جای شیر خشک به آنها از شیر مادران دیگر که به بانک شیر اهدا شده بدهم. روند تحویل و نگهداری و پاستوریزه کردن شیرها را هم نشانم دادند و من از این پیشنهاد استقبال کردم. بچه هایم تا وزن گرفتن و تکمیل شدن ریه هایشان باید در اینجا بستری بمانند و حداقل در این مدت خیالم از بابت تغذیه آنها راحت است. »
وزن گیری نوزادان نارس
وزن پایین، ویژگی مشترک نوزادانی است که در بخش ان. آی. سی. یو یا مراقبت های ویژه بستری هستند. دلایل مختلفی باعث تولد زودهنگام آنها شده است ؛ از چندقلو بودن گرفته تا اتفاق های غیرقابل پیش بینی و… که بارداری را به پایان می رساند. مریم سابوته، متخصص اطفال و رئیس بخش بانک شیر نوزادان بیمارستان شهید اکبرآبادی در این باره می گوید: « طبق پروتکل هایی که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده، تغذیه با شیر مادر تأثیر زیادی در روند رشد نوزادان و همچنین کاهش احتمال درگیری آنها با بیماری های گوارشی دارد؛ برای مثال نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند ۷ برابر کمتر از نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می کنند، دچار کولیت روده ای می شوند، اما نوزادانی هستند که به دلایل مختلف امکان تغذیه با شیر مادر خود را ندارند؛ به خصوص نوزادانی که در بخش مراقبت های ویژه بستری می شوند؛ به همین خاطر بانک شیر نوزادان در بیمارستان شهید اکبرآبادی را راه اندازی کردیم تا از شیر مازاد دیگر مادران استفاده کنیم. »
همه ۶۰ تخت مراقبت های ویژه بیمارستان شهید اکبرآبادی در اشغال نوزادان نارسی است که وزن کمتر از ۲ و نیم کیلوگرم دارند و هنوز ریه ها، بینایی و حتی دستگاه گوارش شان تکمیل نشده است. سابوته می گوید: « در ۲سالی که از راه اندازی بانک شیر بیمارستان اکبرآبادی می گذرد، این نوزادان از شیر مادران دیگری تغذیه می شوند که با ما همکاری می کنند. »
شیردهی به ۱۷۰۰ نوزاد
در این ۲ سال که بیمارستان شهید اکبرآبادی، بانک شیر دارد، بیش از ۱۷۰۰ نوزاد از شیرهای اهدایی تغذیه کرده اند. مجید کلانی، فوق تخصص نوزادان و مسئول بخش مراقبت های ویژه نوزادان بیمارستان شهید اکبرآبادی می گوید: « با توجه به اهمیت تغذیه نوزادان با شیر مادر و عوارضی که ممکن است نوزادان با مصرف شیرخشک و سایر شیرها تجربه کنند، اولویت اول برای ما تغذیه این نوزادان با شیر مادر خودشان است. درصورت نبود این امکان، نوزادان می توانند از شیر دایه استفاده کنند یا شیری که در ذخیره بانک شیر موجود است. این شیر تأثیر زیادی در تکامل دستگاه گوارش، وزن گیری و تقویت سیستم ایمنی آنها دارد. از زمان راه اندازی بانک شیر، وضعیت نوزادان نارس از نظر بیماری های گوارشی و انتروکولیک نکروزان که در بین این نوزادان بسیار شایع است، بهتر شده است. »
به جز بیمارستان شهید اکبرآبادی، در بیمارستان ولی عصر (عج) مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) هم بانک شیر نوزادان دایر شده است اما کلانی می گوید باید در همه زایشگاه ها این بانک راه اندازی شود. « اگر این بانک در بیمارستان های بیشتری ایجاد شود، قطعا مادران زیادی از آن استقبال خواهند کرد و مهرشان را توزیع می کنند. »
شیر اهدایی چه مسیری را طی می کند؟
شیرهای اهدایی از زمان اهدا به بانک شیر تا رسیدن به دست نوزادان مسیر مشخصی را طی می کند. مژده سهلانی، مسئول اجرایی بانک شیر بیمارستان شهید اکبرآبادی می گوید: « مادرانی که برای اهدای شیر مازاد داوطلب می شوند، معمولا از طریق مراکز بهداشت یا سایت بانک شیر با ما آشنا می شوند. این افراد برای داوطلب اهدای شیرشدن باید شرایط اولیه ای داشته باشند . مثلا باید فرزند زیر یک سال داشته باشند یا آزمایش های اولیه ایدز و هپاتیت را انجام بدهند. سپس برای اهدای شیر می توانند به اینجا مراجعه کنند. مادرانی هم که به هر دلیلی نمی توانند به اینجا مراجعه کنند، در خانه شان پیک اختصاصی می فرستیم تا شیر دوشیده شده شان را تحویل دهند. »
سپس شیر برای انجام آزمایش های اولیه به آزمایشگاه کوچک بانک شیر می رود. سهلانی می گوید: « کشت اولیه میکروبیولوژیکی روی شیر دریافتی انجام می شود. بعد از مخلوط کردن شیر ۳ تا ۵ مادر با هم و ریختن آن در ظرف مخصوص، روند پاستوریزه کردن آغاز می شود. بعد دوباره این شیر پاستوریزاسیون شده کشت میکروبی می شود و در نهایت شیر امن و سالم برای مصرف نوزادان در فریزر منفی ۱۸ درجه نگهداری می شود. »
شیرهای موجود در بانک شیر بیمارستان اکبرآبادی اغلب نیاز نوزادان بخش مراقبت های ویژه همین بیمارستان را تامین می کند. اما در ۲ سال گذشته متقاضیانی خارج از این بیمارستان هم دریافت کننده شیر بوده اند. سهلانی می گوید: « هم اکنون شیر دریافتی ما به اندازه ای نیست که بتوانیم همه تقاضاهای خارج از بیمارستان را پوشش دهیم. با این حال، افرادی بودند که با توصیه پزشک به استفاده از شیر مادر نیاز داشتند. مثلا نوزاد بسیار نارسی که در یکی از بیمارستان های تهران بستری بود و مادرش به دلیل ابتلا به کرونا فوت کرده بود. این نوزاد تا یک ماه از شیر این بانک تغذیه می کرد تا وزن بگیرد. نوزاد دیگری داشتیم که او هم مادر خود را از دست داده بود و علاوه بر نارس بودن، به دلیل بیماری بدو تولد تحت عمل جراحی قرار گرفته بود. این نوزاد هم تا یک ماه از شیرهای اهدایی مادران دیگر به این بانک تغذیه می کرد چون امکان استفاده از شیر خشک را نداشت. »
مسئول اجرایی بانک شیر بیمارستان شهید اکبرآبادی مادرانی که فرزند زیر یک سال و شیر مازاد دارند را به اهدای شیر دعوت می کند و می گوید: « اگر ذخیره بانک شیر ما بیشتر شود، می توانیم تعداد نوزادان بیشتری را در بیمارستان ها و مراکز مختلف حمایت کنیم. افراد علاقه مند می توانند از طریق شماره تماس ۰۲۱۵۵۹۸۱۰۹۰ با ما در ارتباط باشند و بعد از هماهنگی های لازم، به جمع اهداکنندگان بپیوندند. »
اتاق کوچک بیمارستان اکبرآبادی بوی شیرین شیر می دهد؛ عطر خوشی که همیشه از دهان نوزادان تراوش می شود. پرستاران گه گداری می آیند و یک شیشه می برند برای نوزاد گرسنه ای که بخش مراقبت ویژه را روی سرش گذاشته است. اینجا مهر مادری توزیع می کنند.
کامنت